định hướng cốt lõi

Bacillus coagulans – LMG 6326 là một chủng probiotic đã được phân lập, định danh và lưu trữ tại Ngân hàng Chủng vi sinh LMG (Belgium)

Bacillus coagulans là một chủng lợi khuẩn sinh bào tử đặc biệt, có khả năng sống sót tốt qua môi trường acid của dạ dày và đến được ruột để phát huy tác dụng. Từ ruột, chủng này gián tiếp tác động đến hệ vi sinh âm đạo thông qua “trục ruột – âm đạo”. Khi định cư tại ruột, Bacillus coagulans giúp ức chế các vi khuẩn gây hại như E. coli hay Candida albicans, nhờ đó giảm nguồn lây lan sang vùng sinh dục và hỗ trợ duy trì môi trường vi sinh khỏe mạnh. Chủng này còn sinh ra acid lactic và các peptide kháng khuẩn (bacteriocin), giúp duy trì độ pH âm đạo tự nhiên khoảng 3.5–4.5 và ức chế các tác nhân gây viêm như Gardnerella vaginalis hay nấm Candida.

Ngoài ra, Bacillus coagulans còn có khả năng kích hoạt miễn dịch niêm mạc, tăng tiết kháng thể IgA và hoạt động của tế bào NK, giúp tăng sức đề kháng cho vùng kín, giảm nguy cơ tái phát viêm âm đạo hay viêm đường tiểu.

 Một số nghiên cứu lâm sàng đã chứng minh việc bổ sung Bacillus coagulans đường uống có thể giúp phục hồi hệ vi sinh âm đạo sau khi dùng kháng sinh, cải thiện độ ẩm và mùi tự nhiên, đồng thời giảm đáng kể tình trạng viêm, ngứa và tiết dịch bất thường. Nhờ các cơ chế toàn diện này, Bacillus coagulans được xem là một probiotic quan trọng trong việc hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh và bảo vệ sức khỏe phụ khoa của phụ nữ.

Lactobacillus crispatus được biết đến là chủng lợi khuẩn quan trọng và chiếm ưu thế trong hệ vi sinh âm đạo khỏe mạnh của phụ nữ. Chủng này có khả năng sinh ra acid lactic và hydrogen peroxide (H₂O₂) – hai hoạt chất tự nhiên giúp duy trì độ pH âm đạo ở mức lý tưởng (khoảng 3.5–4.5), tạo môi trường acid nhẹ ngăn cản sự phát triển của vi khuẩn và nấm gây bệnh như Gardnerella vaginalis, Atopobium vaginae hay Candida albicans. Nhờ đó, L. crispatus đóng vai trò thiết yếu trong việc phòng ngừa viêm âm đạo do vi khuẩn, nhiễm nấm và các rối loạn cân bằng hệ vi sinh âm đạo.

Không chỉ bảo vệ tại chỗ, Lactobacillus crispatus còn giúp phục hồi hệ vi sinh âm đạo sau điều trị kháng sinh hoặc sau các can thiệp y khoa như đặt vòng, sinh nở, hoặc rối loạn nội tiết. Các nghiên cứu lâm sàng cho thấy, khi được bổ sung đường uống hoặc đường âm đạo, L. crispatus có thể tái lập quần thể vi khuẩn có lợi trong âm đạo chỉ sau 2–4 tuần, giúp giảm tái phát viêm âm đạo tới hơn 50% so với nhóm không dùng probiotic. Ngoài ra, chủng này còn góp phần giảm tiết dịch bất thường, cải thiện mùi vùng kín, tăng cảm giác dễ chịu và tự tin cho phụ nữ.

Nhờ những tác dụng mạnh mẽ và cơ chế phòng vệ tự nhiên, Lactobacillus crispatus được xem là “chỉ dấu vàng” của một hệ vi sinh âm đạo khỏe mạnh, và là thành phần quan trọng trong nhiều sản phẩm probiotic hỗ trợ phụ khoa hiện nay.

Lactobacillus acidophilus – LMG 8151 là một chủng vi khuẩn có lợi được phân lập và lưu trữ tại bộ sưu tập vi sinh vật quốc gia Bỉ (BCCM/LMG – Ghent University). Đây là một chủng đặc biệt được nghiên cứu kỹ về khả năng bám dính vào biểu mô niêm mạc, sinh axit lactic và hydrogen peroxide, cũng như khả năng ức chế các tác nhân gây viêm nhiễm âm đạo. Nhờ những đặc điểm sinh học nổi bật này, L. acidophilus LMG 8151 được xem là một trong những chủng probiotic quan trọng nhất trong việc duy trì hệ vi sinh âm đạo khỏe mạnh ở phụ nữ.

Trong hệ vi sinh tự nhiên của âm đạo, L. acidophilus là một trong những vi khuẩn chiếm ưu thế, có nhiệm vụ chuyển hóa glycogen do tế bào niêm mạc tiết ra thành axit lactic, giúp duy trì pH âm đạo ở mức 3,5–4,5. Môi trường acid nhẹ này là điều kiện cần thiết để ngăn chặn sự phát triển của các vi sinh vật gây hại như Gardnerella vaginalis, Mobiluncus spp., Candida albicans và Escherichia coli. Chủng L. acidophilus LMG 8151 đặc biệt mạnh về khả năng tạo axit lactic D- và L- dạng quang học, giúp duy trì cân bằng môi trường tối ưu và ổn định lâu dài hơn so với các chủng thông thường.

Bên cạnh đó, L. acidophilus LMG 8151 còn sản sinh hydrogen peroxide (H₂O₂) và bacteriocin, là các hợp chất có khả năng diệt khuẩn tự nhiên, ức chế trực tiếp vi khuẩn kỵ khí và nấm men gây viêm nhiễm. Một đặc tính quan trọng được ghi nhận trong các nghiên cứu của chủng này là khả năng bám dính mạnh vào tế bào biểu mô âm đạo, giúp hình thành lớp màng sinh học lợi khuẩn phủ lên bề mặt niêm mạc, đóng vai trò như hàng rào sinh học bảo vệ chống lại sự xâm nhập của mầm bệnh.

Ngoài tác dụng kháng khuẩn, L. acidophilus LMG 8151 còn có khả năng điều hòa đáp ứng miễn dịch tại chỗ, kích thích cơ thể tiết cytokine chống viêm (IL-10) và ức chế các yếu tố gây viêm (IL-6, TNF-α). Nhờ đó, nó góp phần làm giảm các triệu chứng viêm âm đạo mạn tính, hỗ trợ phục hồi sau điều trị kháng sinh và hạn chế tái phát viêm nhiễm phụ khoa.

Bifidobacterium animalis lactis là một chủng lợi khuẩn thuộc nhóm Bifidobacterium, tự nhiên cư trú chủ yếu trong ruột già và có vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng hệ vi sinh cũng như tăng cường miễn dịch niêm mạc. Khi được bổ sung qua đường uống, chủng này giúp ổn định hệ vi sinh đường ruột, ức chế sự phát triển của các vi khuẩn gây hại, đồng thời kích hoạt hệ miễn dịch toàn thân, đặc biệt là các tế bào NK, đại thực bào và kháng thể IgA tiết ở niêm mạc. Nhờ đó, nó góp phần tăng cường hàng rào bảo vệ tự nhiên của cơ thể, trong đó có vùng niệu – sinh dục của phụ nữ.

Nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy mối liên kết chặt chẽ giữa đường ruột và âm đạo – được gọi là “trục Ruột – Âm đạo”. Khi hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh và ưu thế lợi khuẩn Bifidobacterium được duy trì, nguy cơ mất cân bằng hệ vi sinh âm đạo (bacterial vaginosis) giảm đáng kể. B. animalis lactis gián tiếp hỗ trợ tái lập hệ vi sinh âm đạo thông qua việc sản xuất acid lactic và các acid béo chuỗi ngắn (SCFAs), giúp giảm pH vùng tầng sinh môn và ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh. Đồng thời, môi trường này tạo điều kiện thuận lợi để các chủng Lactobacillus đặc trưng của âm đạo như L. crispatus, L. rhamnosus phát triển mạnh, góp phần duy trì trạng thái cân bằng sinh lý tự nhiên của âm đạo.

Một số nghiên cứu lâm sàng đã chứng minh hiệu quả này. Nghiên cứu đăng trên tạp chí Beneficial Microbes (2019) cho thấy việc bổ sung chủng này trong 4 tuần giúp cải thiện sự đa dạng hệ vi sinh âm đạo ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Các thử nghiệm khác cũng ghi nhận rằng, khi kết hợp B. animalis lactis với Lactobacillus acidophilus hoặc L. rhamnosus, tỷ lệ tái phát viêm âm đạo do vi khuẩn giảm tới 30–40% sau 3 tháng sử dụng so với nhóm giả dược. Ngoài ra, chủng này còn giúp điều hòa phản ứng viêm toàn thân, giảm các chỉ dấu viêm như CRP và IL-6, từ đó hỗ trợ môi trường âm đạo ít viêm hơn và khỏe mạnh hơn.

Bifidobacterium longum là một trong những chủng lợi khuẩn phổ biến nhất trong hệ vi sinh đường ruột của con người, đặc biệt ở trẻ sơ sinh và phụ nữ trưởng thành. Chủng này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hàng rào niêm mạc, cân bằng hệ vi sinh vật và điều hòa miễn dịch toàn thân. Khi được bổ sung qua đường uống, B. longum không chỉ cải thiện sức khỏe đường ruột mà còn có những tác động gián tiếp tích cực đến sức khỏe âm đạo thông qua trục “Ruột – Âm đạo”.

Trước hết, Bifidobacterium longum giúp ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh bằng cách sản xuất các acid hữu cơ như acid lactic và acetic, làm giảm pH tại ruột và vùng tầng sinh môn. Môi trường acid nhẹ này tạo điều kiện thuận lợi cho các lợi khuẩn Lactobacillus — đặc biệt là L. crispatus và L. rhamnosus — phát triển và định cư tốt hơn tại âm đạo, giúp duy trì trạng thái cân bằng vi sinh tự nhiên. Nhờ đó, nguy cơ mắc các bệnh viêm nhiễm phụ khoa, như viêm âm đạo do vi khuẩn (Bacterial Vaginosis – BV) hoặc nấm (Candida albicans), được giảm đáng kể.

Ngoài ra, B. longum còn có khả năng điều hòa miễn dịch, kích thích sản xuất kháng thể IgA tiết niêm mạc và làm giảm các cytokine tiền viêm như IL-6, TNF-α. Điều này góp phần ổn định phản ứng viêm tại niêm mạc âm đạo, giúp môi trường âm đạo ít nhạy cảm hơn với các yếu tố gây viêm hoặc tái phát nhiễm khuẩn. Một số nghiên cứu cũng cho thấy rằng B. longum có thể tăng cường hàng rào biểu mô niêm mạc, ngăn chặn vi khuẩn gây bệnh xâm nhập vào tế bào âm đạo.

Các nghiên cứu lâm sàng đã ghi nhận hiệu quả đáng chú ý của B. longum khi được sử dụng đơn lẻ hoặc kết hợp với các Lactobacillus. Trong một nghiên cứu năm 2020 trên phụ nữ có tiền sử viêm âm đạo tái phát, nhóm bổ sung B. longum kết hợp L. rhamnosus qua đường uống trong 8 tuần cho thấy tỷ lệ tái phát thấp hơn 40% so với nhóm chứng. Một nghiên cứu khác trên Clinical Nutrition (2018) cũng khẳng định bổ sung B. longum giúp cải thiện sự đa dạng hệ vi sinh vùng âm đạo và tăng tỷ lệ Lactobacillus-ưu thế.

Tóm lại, Bifidobacterium longum có tác dụng gián tiếp nhưng rõ rệt trong việc duy trì sức khỏe âm đạo.

Lactobacillus fermentum là một trong những chủng lợi khuẩn tự nhiên hiện diện trong hệ vi sinh âm đạo khỏe mạnh của phụ nữ. Mặc dù tần suất gặp không cao bằng L. crispatus, nhưng L. fermentum lại đóng vai trò đặc biệt trong việc bảo vệ niêm mạc âm đạo, ức chế vi khuẩn gây hại và duy trì cân bằng sinh học tự nhiên.

Trước hết, Lactobacillus fermentum có khả năng sản xuất acid lactic và hydrogen peroxide (H₂O₂) – hai yếu tố quan trọng giúp duy trì môi trường pH âm đạo ở mức lý tưởng 3.5–4.5. Môi trường acid nhẹ này ức chế mạnh mẽ các tác nhân gây bệnh như Gardnerella vaginalis, Atopobium vaginae, Escherichia coli, và Candida albicans. Việc tạo ra H₂O₂ còn giúp ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn kỵ khí, nguyên nhân chính gây viêm âm đạo do vi khuẩn (BV).

Thứ hai, L. fermentum có khả năng bám dính tốt lên bề mặt tế bào biểu mô âm đạo, nhờ đó tạo ra một lớp bảo vệ sinh học (biofilm) ngăn không cho vi sinh vật gây bệnh bám dính và xâm nhập. Cơ chế này giúp duy trì sự ổn định của hệ vi sinh âm đạo ngay cả khi có sự thay đổi nội tiết tố, stress, hoặc sau liệu trình kháng sinh.

Ngoài tác dụng tại chỗ, L. fermentum còn kích hoạt hệ miễn dịch niêm mạc, làm tăng tiết kháng thể IgA và điều hòa sản xuất cytokine (IL-10, IL-6). Nhờ đó, nó giúp giảm phản ứng viêm quá mức, đồng thời tăng cường khả năng đề kháng của niêm mạc âm đạo trước các tác nhân nhiễm trùng tái phát.

Về mặt lâm sàng, một số nghiên cứu đã ghi nhận hiệu quả rõ rệt của L. fermentum trong phòng ngừa và phục hồi hệ vi sinh âm đạo sau điều trị. Nghiên cứu tại Đại học Toronto (Canada) chứng minh L. fermentum giúp giảm đáng kể mùi khó chịu và khí hư bất thường, đồng thời cải thiện cảm giác khô và ngứa âm đạo.

Tóm lại, Lactobacillus fermentum là một lợi khuẩn quan trọng trong việc duy trì và phục hồi hệ vi sinh âm đạo

Lactobacillus rhamnosus là một trong những chủng lợi khuẩn được nghiên cứu rộng rãi nhất trong lĩnh vực sức khỏe phụ nữ, đặc biệt liên quan đến việc duy trì cân bằng hệ vi sinh âm đạo và phòng ngừa viêm nhiễm phụ khoa tái phát. Đây là vi khuẩn Gram dương, hình que, kỵ khí tùy nghi, thuộc họ Lactobacillaceae, có khả năng sống sót cao trong môi trường acid dạ dày và bám dính mạnh lên tế bào biểu mô âm đạo. 

Trước hết, L. rhamnosus đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì pH âm đạo sinh lý. Chủng này có khả năng chuyển hóa glycogen – được tiết ra từ các tế bào biểu mô âm đạo dưới tác dụng của estrogen – thành acid lactic, giúp duy trì độ pH tự nhiên khoảng 3,5–4,5. Môi trường acid nhẹ này ức chế mạnh mẽ sự phát triển của các vi khuẩn gây hại như Gardnerella vaginalis, Mobiluncus spp. và nấm Candida albicans, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các chủng Lactobacillus khác sinh trưởng.

Bên cạnh đó, L. rhamnosus còn tiết ra hydrogen peroxide (H₂O₂) và các peptide kháng khuẩn (bacteriocins) – những chất có khả năng tiêu diệt hoặc ức chế mầm bệnh tại chỗ. H₂O₂ đặc biệt hiệu quả trong việc ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn kỵ khí và nấm men, góp phần duy trì môi trường âm đạo ổn định và chống tái nhiễm.

Một đặc tính nổi bật khác là khả năng bám dính mạnh lên bề mặt biểu mô âm đạo. Khi định cư, L. rhamnosus hình thành một lớp màng sinh học lợi khuẩn (biofilm) bao phủ bề mặt niêm mạc, tạo hàng rào sinh học tự nhiên giúp ngăn cản sự bám dính của mầm bệnh và hạn chế tái phát viêm nhiễm. Lớp biofilm này còn giúp các chủng lợi khuẩn khác như L. fermentum và L. crispatus định cư ổn định hơn, củng cố hệ vi sinh có lợi của âm đạo.

Không chỉ dừng lại ở cơ chế cơ học, L. rhamnosus còn có khả năng điều hòa miễn dịch niêm mạc. Chủng này kích thích sản xuất kháng thể IgA tiết tại chỗ, giảm các cytokine tiền viêm như IL-6, TNF-α, đồng thời tăng IL-10 – một cytokine chống viêm. Nhờ đó, niêm mạc âm đạo trở nên ít nhạy cảm hơn với các tác nhân gây viêm, giúp giảm tái phát viêm âm đạo do vi khuẩn hoặc nấm, đặc biệt trong các giai đoạn thay đổi nội tiết.

Hiệu quả lâm sàng của L. rhamnosus đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu. Trong nghiên cứu  Falagas, 2007; Petricevic, 2014; Anukam, 2006 ghi nhận việc sử dụng L. rhamnosus đường uống hoặc đặt âm đạo giúp giảm 40–50% tỷ lệ tái phát viêm âm đạo và cải thiện đáng kể các triệu chứng như khí hư, ngứa rát và mùi khó chịu.

Tổng hợp các bằng chứng cho thấy Lactobacillus rhamnosus đóng vai trò trụ cột trong việc duy trì hệ vi sinh âm đạo khỏe mạnh. Bằng cách sinh acid lactic để giữ pH ổn định, sản xuất H₂O₂ và bacteriocin để kháng khuẩn, tạo màng sinh học lợi khuẩn và điều hòa miễn dịch niêm mạc, chủng này giúp ngăn ngừa viêm nhiễm, tái lập cân bằng sinh học và bảo vệ niêm mạc âm đạo trước các yếu tố gây hại. Khi được phối hợp với các chủng khác như L. fermentum hay Bifidobacterium animalis lactis, L. rhamnosus tạo ra hiệu ứng cộng hưởng mạnh mẽ, góp phần duy trì sức khỏe niệu – sinh dục và cải thiện chất lượng sống cho phụ nữ một cách tự nhiên và bền vững.